Łączność lokalna na KF - NVIS Komunikacja na KF bez strefy martwej |
Anteny NVIS Jest sprawą oczywistą, że armia od 1985 do 1990, a także dziś, potrzebuje łączności w zakresie 2-30MHz. Problemem było uzyskanie odpowiedniej charakterystyki promieniowania anten. Nie jest to trudne, ponieważ dipole półfalowe umieszczone od 1/10 długości fali do ¼ długości fali nad ziemią będą miały charakterystykę promieniowania z maksimum w pionie. Charakterystyka anteny promieniowania pionowego Tabela pokazuje względny zysk w kierunku zenitu dla najpopularniejszych typów anten dla pasma KF. Tabela względnego zysku anten - źródło j.w. Jak widać, półfalowy łamany dipol Shirley'a ma największy zysk właśnie w kierunku pionowym, a pozostałe dipole są niewiele gorsze. Szyk dipoli Shirley'a Szyk dipoli Shirley'a - źródło j.w. Dipol Shirley'a jest dobrą anteną do łączności NVIS ze stacji bazowych, ale ma ograniczone pasmo, gdyż działa dobrze na ±10% wokół częstotliwości, na którą został zaprojektowany. Fan dipole powieszony nisko Antena wielodipolowa (fan dipole) jest prawie tak samo dobra i charakteryzuje się większą elastycznością w doborze częstotliwości roboczej, umożliwiając pracę na częstotliwościach nocnych, dziennych i przejściowych, zależnie od stanu jonosfery. Do taktycznej komunikacji takie dipole można szybko rozmieścić w warunkach polowych, gdyż mogą się znajdować blisko ziemi. Przy konstrukcji takich dipoli należy stosować balun prądowy po to, by minimalizować emisję fali przyziemnej przez fider. W sytuacjach awaryjnych jeśli baluna nie ma, należy go zaimprowizować i zwinąć fider w cewkę o średnicy nawoju około 40cm, nawijając nie mniej niż 10-15 zwojów. Zwoje należy połączyć sznurkiem, taśmą lub zaciskami. Anteny prętowe Do obsługi łączności podczas militarnych specjalnych operacji mobilnych, niezbędne są anteny prętowe mocowane na pojazdach. Standardową konstrukcją jest pięciometrowy pręt, który do łączności NVIS odgina się w tył do pozycji poziomej. W tej konfiguracji bat jest tak naprawdę asymetrycznym dipolem (karoseria pojazdu tworzy drugą stronę dipola) zlokalizowanym bardzo blisko ziemi. Znaczna ilość energii jest wtedy promieniowania do góry po to, by po odbiciu od jonosfery zapewnić bliską łączność bez strefy martwej. Podczas jazdy antenę odgina się w drugim kierunku. Konfiguracja ta zbliża się do asymetrycznej anteny drutowej, która również wysyła fale pionowo do góry, ale jej skuteczność jest znacznie mniejsza, niż w poprzedniej metodzie. Przy takiej łączności również nie ma strefy martwej, ale sygnały odbierane są słabsze, niż przy odgięciu bata do tyłu pojazdu. Orientacja anten Przy dipolach drutowych, które w poziomie mają charakterystykę kierunkową, do łączności wykorzystujących klasyczną propagację jonosferyczną zawsze należało kierować antenę tak, by odległa stacja znajdowała się na prostej prostopadłej do osi dipola. Jest to nadal prawdziwe przy łącznościach dalekich. Niemniej przy NVIS, nie ma takiej potrzeby, gdyż tutaj wykorzystywane jest promieniowanie pod wysokim kątem w stosunku do powierzchni ziemi, a fale odbite od jonosfery wracają do ziemi tworząc dookólny wzór. Oznacza to, że taki dipol można skierować praktycznie dowolnie, w tym także w taki sposób, by możliwie utrudnić przeciwnikowi lokalizację nadajnika. Jedynym wyjątkiem są obszary zmian magnetycznych w Ameryce Południowej, ok. 500 km na południe od równika, gdzie antena powinna być skierowana na osi magnetycznej północ-południe. Zasada ta również może obowiązywać przy osiąganiu możliwie najdłuższych zasięgów łączności via NVIS. |